اصطلاحات رایج بازار ارز دیجیتال
با ما همراه باشید تا در ادامه با اصطلاحات رایج بازار ارز دیجیتال بیشتر آشنا شوید
ارز دیجیتال (Digital Currency)
در این اصطلاح دو واژه در کنار هم قرار گرفته اند. ارز و دیجیتال ارز معنی کاملاً مفهوم و مشخصی دارد. پول، اسکناس، پول فیات و .. از جمله کلماتی هستند که میتوانند بهعنوان معنی برای کلمه ارز بیان کرد. دیجیتال را هم میتوان با کلماتی مانند الکترونیکی، کامپیوتری و … معنی کرد.
کنار هم قرار گرفتن این دو کلمه نیز ما را به عبارتهایی مانند پول الکترونیکی میرساند که می تواند برای بیان معنی این اصطلاح دقیقاً تعبیر درستی باشد. الکترونیکی بودن این پول نشان می دهد که ماهیتی فیزیکی نمی توان برای آن متصور بود. ارز بودن آن نیز نشان از این دارد که میتوان از آن به عنوان جایگزینی برای پول در مبادلات استفاده نمود.
کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)
کارنسی به معنای ارز یا پول رایج است و و کریپتو به دنیای رمز ارزها اشاره دارد. بنابراین منظور از کریپتوکارنسی همان ارز دیجیتال است. ارزی که در بازار کریپتو خرید و فروش می شود و برای پرداخت هزینه تراکنش ها از آن استفاده می شود. کریپتوکارنسی ها رمزنگاری شده هستند و بر روی پلتفرم ها و بلاکچین های غیرمتمرکز مبادله می شوند.
بلاکچین (Blockchain)
بلاکچین یک سیستم غیر متمرکز ثبت سوابق دیجیتال است؛ علیالخصوص سوابق مربوط به ارزهای دیجیتال.
هر تراکنش در شبکه ارزهای دیجیتال با یک بلاک تعریف میشود که بعد از تائید وارد زنجیره بلوکی آن ارز یا همان بلاکچین آن می شود. در واقع بلاکچین از مجموعه عظیمی از تراکنش ها ساخته شده است. از آنجایی که این سیستم از زنجیره ای از بلوک ها برای ذخیره و تایید اطلاعات هر تراکنش استفاده می کند از امنیت بسیار بالایی برخوردار است.
غیرمتمرکز (Decentralized)
غیرمتمرکز به این معنی است که هیچ مرجع یا سازمان مرکزی ای وجود ندارد که آن را کنترل کند. در یک پلتفرم غیر متمرکز قدرت و تصمیم گیری به جای اینکه در اختیار یک شخص یا سازمان باشد، بین اعضای یک شبکه تقسیم می شود .
وقتی صحبت از غیرمتمرکز بودن در بلاکچین می شود به این معنی است که هزاران کپی از بلاکچین ارز دیجیتال در کامپیوتر هزاران نفر وجود دارد و هیچکس نمی تواند ادعا کند که نسخه در دسترس وی نسخه اصلی است. ازاینرو هیچکسی هم نمی تواند در آن به صورت شخصی و برای تقلب تغییری ایجاد نماید.
بلاک (Block)
هر کدام از حلقه هایی که زنجیره بزرگ بلاکچین را تشکیل می دهند، بلاک نامیده میشوند،تراکنش ها در این بلاک ها قرار می گیرند.
ارتفاع بلاک ( Block Hihgt)
بلا کها در بلاکچین با روی هم قرار گرفتن ارتفاعی را به وجود می آورند. عددی که تعداد بلاک های قبل از یک بلاک معین را در بلاکچین توصیف می کند ارتفاع بلاک گفته می شود. برای دانستن ارتفاع هر بلاک تنها کافی است تعداد بلاک های قبل از آن در شبکه بلاک چین را بدانید.
جستجوگر بلاک ( Block Explorer)
مانند گوگل که یک موتور جستجو در اینترنت بوده و به کاربران اجازه می دهد تا موضوعات مورد نظر خود را در آن جستجو نمایند، برای جستجو در میان اطلاعات بلاک های مختلف نیز نیاز به یک موتور جستجو داریم. این موتور جستجو با اصطلاح جستجوگر بلاک در شبکه بلاک چین شناخته می شود و به کاربران امکان جستجو سوابق تراکنش ها در بلاکچین مورد نظر را می دهد.
فورک ها یا انشعابات (forks)
تغییرات و بروزرسانی های مهم در پروتکل یا قوانین یک شبکه بلاکچین فورک نام دارد. انشعاب یا فورک زمانی رخ می دهد که بین نرمافزار های ماینر های مختلف در یک بلاکچین ناهماهنگی بوجود بیاید. این ماینرها هستند که تصمیم می گیرند از کدام بلاکچین برای ادامه فعالیت خود استفاده کنند. اگر در اتخاذ این تصمیم ماینرها متفقالقول نباشند، این عدم هماهنگی منجر به ایجاد دو نسخه از بلاکچین میشود که به آن فورک یا انشعاب می گویند بنابراین فورک ها ، یک نسخه جایگزین از بلاکچین را ایجاد می کنند.
فورک ها به دو گروه نرم و سخت تقسیم می شوند :
1- هارد فورک (Hard Fork) :
هارد فورک یک انشعاب اساسی در بلاکچین است. هارد فورکها از این نظر به وجود میآیند که ممکن است شبکه اولیه طراحی شده به مرور زمان با مشکلاتی روبرو شده و یا نیازمندی های کاربران جدید را برطرف نسازند.
این انشعاب زمانی اتفاق می افتد که قوانین یا پروتکل بلاکچین به گونهای تغییر میکند که هیچ سازگاریای با قوانین قبلی ندارد؛ یعنی نسخه جدید بلاکچین با نسخه قبلی آن سازگاری ندارد. در یک هارد فورک، همه اعضاء در بلاکچین اصلی باید یا قوانین جدید موافق کنند و این تغییرات را در خود بپذیرند تا کل بلاکچین ارتقاء پیدا کند.
2- سافت فورک (Soft Fork) :
سافت فورک یک تغییر سازگار در قوانین بلاکچین است.
این انشعاب زمانی اتفاق می افتد که پروتکل به گونه ای بروزرسانی شود که بلاک های جدید در زنجیره بلاک (بلاکچین) توسط اعضاء قدیمی که که قوانین شان تغییری نکرده است نیز پذیرفته شود؛ یعنی اعضاء قبلی زنجیره که این تغییرات جدید در آنها اعمال نشده است، می توانند تراکنش های موجود در بلاکچین جدید را تایید و پردازش کنند و تغییرات اعمال شده بسیار جزئی هستند و نسخه بهروز شده با نسخه قبلی کاملاً سازگار است.
هش (Hash)
هشینگ و هش کردن پایه اصلی و اساسی تولید بلاک چینها است. بدون استفاده از فناوری هش امکان تولید بلاکچین های با امنیت بسیار بالا عملاً امکانپذیر نیست. هش یا هشینگ فرایندی است که طی آن اطلاعات ورودی رمز نگاری می شوند.
در این عملیات داده های ورودی که میتوانند مجموعه ای از اعداد یا حروف باشند، تبدیل به اطلاعاتی کاملاً رمزنگاری شده می شوند.
هشینگ (Hashing)
هشینگ فرایندی است که در آن اطلاعات رمزنگاری می شوند. برای مثال فرض کنید که در حال ارسال پیامی برای کاربری هستید و تمایل دارید به جز وی شخص دیگری توانایی اطلاع از محتوای پیام شما را نداشته باشد. در این مواقع می توانید از فرایند هشینگ استفاده نمایید. در بلاک چین ارزهای دیجیتال از هشینگ برای نوشتن تراکنشهای جدید، زمان گذاری آنها و افزودن آنها به بلاک قبلی استفاده می شود.
هش ریت (Hash Rate)
ریت به معنی نرخ است. هش ریت نرخ و سرعت هش را در دستگاه ماینر در هر ثانیه مشخص می نماید. به عبارت دیگر سرعتی که ماینر موفق به حل هش میشود را با هش ریت نشان می دهند. گاها این اصطلاح با هش پاور نیز شناخته می گردد.
نرخ هش بالاتر نشان دهنده قدرت استخراج بیشتر و پتانسیل بیشتر استخراج بلاک های جدید در بلاکچین است.
همتا به همتا ( Peer 2 Peer)
یک شبکه یا مدل ارتباطی است که اعضای آن می توانند بدون واسطه با یکدیگر تعامل داشته باشند. این تعامل می تواند اشتراک گذاری مستقیم دارایی ها، خدمات یا اطلاعات باشد. در یک شبکه همتا به همتا (که هدف آن تمرکز زدایی است) افراد می توانند بدون دخالت یک ناظر یا واسطه، هر نوع اطلاعاتی را با یکدیگر به اشتراک بگذارند .
تصور کنید که شما درصدد انتقال پول به حساب شخص دیگری باشید. برای اجرای این عملیات شما نیاز دارید تا از سیستم بانکی به عنوان شخص ثالث کمک بگیرید. همتا به همتا شرایطی است که شما برای نقال و انتقال پول و یا هر اطلاعات دیگری نیاز به حضور و دخالت شخص ثالث نداشته باشید. هیچ نهاد و موسسه تراکنش های شما را کنترل نکرده و شما برای آن مجبور به توضیح به هیچ نهاد دیگری نیز ندارید.
دفتر کل توزیع شده ( Distributed Ledger)
این فناوری یک سیستم دیجیتالی برای ثبت تراکنشهایی است که جزئیات آنها در چندین مکان به صورت همزمان ثبت می شود. به زبان ساده تر دفتر کل توزیع شده سیستمی است که هر کدام از اعضای آن اطلاعات مربوط به یک تراکنش را دارند و ایجاد هر گونه تغییری در اطلاعات تراکنش در تمام نسخه ها منعکس می شود تا تمام اعضاء اطلاعاتی بروز از آن را داشته باشند. ماهیت توزیع شده این نوع دفتر کل، شفافیت را افزایش میدهد؛ چون همه اعضاء می توانند ورودی ها را ببینند و تأیید کنند. این ماهیت همچنین امنیت را افزایش می دهد؛ چون دستکاری و تغییر در اطلاعات دفتر کل، مستلزم تغییر نسخه های آن در سراسر شبکه است.
قرارداد هوشمند ( Smart Contract)
در شبکه ارزهای دیجیتال اصطلاحاً به قرارداد هایی که بر پایه بلاکچین باشند، قرارداد هوشمند اطلاق می گردد. برنامه هایی هستند که به طور خودکار و هوشمند شرایط یک قرارداد را (یا توافقنامه) را بررسی می کنند و در صورت انطباق آنها با شرایط از پیش تعیین شده، آن قرارداد را اجرا می کنند. این قراردادها بر روی بلاکچینها یا پلتفرمهای غیرمتمرکز دیگر ساخته می شوند . این قراردادها بدون دخالت شخص ثالث و به صورت همتا به همتا تنظیم می شوند .به زبان ساده تر قرارداد هوشمند طوری برنامه ریزی شده اند که در صورت تحقق شرایطی خاص، یک معامله را انجام دهند، آن هم بدون دخالت هیچ واسطه ای.
توکن (token)
توکن نماینده ای از دارایی های دیجیتال است که در یک بلاکچین خاص وجود دارد. این توکن ها می توانند مربوط چیز های مختلفی مانند ارز دیجیتال یا حتی حق مالکیت در یک پروژه خاص باشند
توکن های ارز دیجیتال (Cryptocurrency tokens)
این توکن ها به نماینده ای از ارزهای دیجیتال هستند و می توانند برای پرداخت هزینه تراکنش ها استفاده شده یا به عنوان یک دارایی ذخیره شوند . بیت کوین و اتریوم نمونه هایی از توکن های ارزهای دیجیتال هستند.
توکن های کاربردی (Utility tokens)
این توکن ها متعلق به یک پروژه یا پلتفرم خاص هستند و دسترسی به خدمات، محصولات یا قابلیت های خاصی را در اکوسیستم آن پروژه فراهم می کنند. به عنوان مثال، در یک پلتفرم ذخیره سازی ابری غیر متمرکز مانند استورج، کاربران برای دسترسی به فضای ذخیره سازی یا پرداخت هزینه های جانبی خود در اکوسیستم استورج می توانند از توکن آن استفاده کنند.
کارمزد تراکنش (Transaction Fees)
ارزهای دیجیتال در دو نوع مختلف توسعه یافته اند. اکثریت ارزهای دیجیتال برای تائید تراکنش ها نیاز به کارمزد دارند. به اینترتیب که اگر شما به عنوان یک معامله گر به دنبال تائید تراکنش خود هستید، باید مبلغی را به عنوان کارمزد بپردازید که به عنوان کارمزد تراکنش محسوب شده و در اختیار ماینرها قرار میگیرد. کاربرانی که به دنبال تائید زودتر تراکنش های خود هستند، می تواند مبالغ بیشتری را به عنوان کارمزد تراکنش بپردازند.
الگوریتم اجماع (Consensus algorithm)
پروتکل ها یا الگوریتم هایی هستند که از آنها برای اعتبارسنجی تراکنش ها در شبکه های بلاکچین استفاده می شود و دو نوع رایج آن POW و POS نام دارند. مکانیسم های اجماع نوعی صفحه گذاری جمعی است که در آن همه شرکت کنندگان در مورد وضعیت بلاکچین توافق دارند و در مورد اعتبار آن به اجماع رسیده اند. این در واقع راهی است برای این که در یک شبکه غیر متمرکز بدون نیاز به اتکا به یک مرجع واحد، امکان عملکرد صحیح و معتبر فراهم شود .
الگوریتم اجماع الگوریتمی است که به واسطه آنها ماینرها تصمیم می گیرند که یک تراکنش را تائید کنند یا خیر. این الگوریتم یکی از مؤلفه های اصلی شبکه بلاکچین محسوب می شود .
گواه اثبات کار (Proof of work)
ماینر هایی که بتوانند مسئله پیچیده مربوط به بلاک ها را حل کنند، می توانند آنها را به بلاک چین اضافه کرده و از این طریق کارمزد تراکنش مورد نظر را نیز دریافت نمایند. برای اثبات کار انجام شده روی بلاک ها از گواه اثبات کار استفاده می شود.
در این مکانیسم، ماینرها برای حل پازل های پیچیده ریاضی جهت اعتبارسنجی و افزودن بلوک های جدید به زنجیره بلوک می کند، با ارز دیجیتال پاداش ثابت با یکدیگر رقابت می کنند. اولین ماینری که معما را حل می کند و کار خود را می گیرد. این فرآیند به توان محاسباتی و انرژی قابل توجهی نیاز دارد. برای درک بهتر این مکانیسم، تصور کنید با جمعی ز دوستان خود در حال انجام یک بازی هستید (هر چند دوست هستید اما به طور کامل به یکدیگر اعتماد ندارید!) . در این بازی هر شخص باید دری که مقابلش قرار دارد را باز کند و در حال آزمایش کلیدها ی مختلف است. هر شخصی که در را باز میکند (برای اینکه ثابت کند تقلبی در کار نبوده) کلیدش را به دیگران نشان می دهد و آنها درستی کارش را تایید می کنند و آن شخص بخاطر باز کردن این در امتیاز می گیرد.
در شبکه بلاکچین هم اوضاع از همین قرار است. ماینر ها مانند دوستان شما از کامپیوترها و پردازنده های خود برای پیدا کردن جواب یک معادله پیچیده ریاضی استفاده می کنند. ماینری که موفق می شود جواب را پیدا کند، به عنوان جایزه ارز دیجیتال می گیرد. این فرآیند (فرآیند پیدا کردن جواب این معادله یا معمای ریاضی) به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد و زمانی که یک ماینر جواب خودش را پیدا کرد، کل زنجیره آن را تایید می کنند.
گواه اثبات سهام (Proof Stack)
در این مکانیسم، شرکت کنندگان برای استخراج یا اعتبار سنجی تراکنش ها، بر اساس تعداد توکن هایی که در شبکه دارند ( یا همان سهامشان) انتخاب میشوند. هر چه یک شرکت کننده توکن بیشتری داشته باشد، شانس انتخاب شدنش به عنوان اعتبار سنج بیشتر است. هدف این مکانیسم کاهش مصرف انرژی در مقایسه با POW است.
برای درک بهتر این روش، همان جمع دوستان خود را به یاد بیاورید. حالا زمان بازی تمام شده و شما قصد دارید یکدیگر به تماشای فیلم بنشینید. در این لحظه، یک نفر فیلمی را پیشنهاد می کند و دیگران باید معتبر بودن و خوب بودن آن را تایید کنند. چه کسی تصمیم می گیرد که فیلم انتخاب شده، فیلم معتبری است؟ کسی که بیشتر از همه فیلم دیده. در واقع وزن رای هر شخص به تعداد فیلمی است که دیده .
نوع دیگری از مکانیزم اجماع است که طی آن ماینر هایی که تعداد رمز ارز بیشتری دارند، شانس بیشتری برای انتخاب شدن خواهند داشت .
Double Spending
یکی دیگر از اصطلاحات در ارزهای دیجیتال دوباره خرج کردن است این اصطلاح به این معنی است که کاربر سعی کرده رمز ارز خود را به صورت همزمان در دو جای مختلف خرج نماید.
جایزه بلاک ( Block Reward)
پاداشی که ماینر ها در ازای انجام کار های مربوط به استخراج در شبکه بلاکچین یک ارز دیجیتال انجام می دهند، جایزه بلاک نامیده میشود که یکی از راه های کسب درآمد از ارزهای دیجیتال محسوب می شود . این جایزه اغلب شامل توکن های دیجیتالی تازه تولید شده است.
هاوینگ ( Halving)
هاوینگ یا نصف کردن یک فرآیند از پیش برنامه ریزی شده در بعضی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین است که در آن پاداش استخراج برای ماینرها به نصف کاهش پیدا می کند. این نصف شدن در بازه های زمانی مشخصی اتفاق می افتد و به کنترل نرخ تورم آن ارز دیجیتال کمک می کند .
