ایلان ماسک،سرمایه گذار و کارآفرین
ایلان ماسک بازیگر، تهیه کننده، مهندس، طراح صنعتی، مخترع و شخص نامی تجارت در صنایع پیشرفته آمریکایی و جزو ده شخصیت تأثیرگذار جهان است.
او متولد ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱ در پرتوریا، آفریقای جنوبی است و به علت بنیانگذاری در اسپیس اکس، پی‌پل و تسلا موتورز سولارسیتی به شهرت رسیده است. در سن ۱۰ سالگی صاحب اولین کامپیوتر شخصی خود، کمودور وی‌آی‌سی-۲۰ شد و به برنامه‌نویسی علاقه پیدا کرد و به تنهایی شروع به یادگیری برنامه نویسی کرد. در سن ۱۲ سالگی با فروش بازی کامپیوتری بلستر که شخصاً آن را طراحی کرده بود، ۵۰۰ دلار به دست آورد و بعد از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، تصمیم گرفت که بدون حمایت خانواده به ایالات متحده مهاجرت کرده و خانه را ترک کند.
ایلان ماسک در سال ۱۹۸۹ از طریق بستگان مادرش به کانادا نقل مکان کرد و بعد از اینکه حق شهروندی کانادا را به دست آورد به مونترآل رفت. در ابتدا به هر شغل کم درآمدی راضی بود و کار می‌کرد و تقریبا یک سالی بود که با فقر دست و پنجه نرم می‌کرد. در سن ۱۹ سالگی در دانشگاه کوئینز در کینگستون، انتاریو پذیرفته شد. در سال ۲۰۰۰ با همسر آینده خود به نام جاستین ویلسون که نویسنده‌ای با استعداد بود، آشنا شد و نتیجه ازدواج ایلان با این شخص، ۵ پسر به نام‌های دامیان، گریفین، خاویر، ساکسون و کای بود. در واقع ایلان ۶ پسر داشت، ولی یکی از آن‌ها در دوران کودکی به دلیل بیماری از دنیا رفت.
در ژوئن ۲۰۰۲، ماسک سومین شرکت خود را در زمینه فناوری‌های اکتشاف فضایی با نام اسپیس‌اکس تأسیس کرد. ماسک مدیرعامل اجرایی و مدیر فناوری بخش هاوتورن شرکت است. اسپیس‌اکس توسعه دهنده و تولیدکننده وسایل نقلیه فضایی با تمرکز بر پیشرفت فناوری موشکی و اولین وسیله‌های نقلیه این شرکت موشک‌های فالکن ۱ و فالکن ۹ و اولین سفینه فضایی این شرکت دراگن فضاپیما است.
تسلا موتورز در ژوئیه ۲۰۰۳ توسط مارتین ابرهارد و مارک تارپنینگ تأسیس شد که این شرکت از همان ابتدای کار، خود را به عنوان اولین سری تولیدکننده وسایل نقلیه الکتریکی معرفی کرد و بنیان‌گذاران آن در رویای بی‌نیاز ساختن مشتریان از سوخت بنزین به سر می‌بردند. ایلان ماسک از حامیان چنین اقدامات آرمانی بود. مستند او در سال ۲۰۱۸ به نام ایلان ماسک: مرد آهنی واقعی ساخته شد.
ایلان ماسک چگونه ایلان ماسک شد؟
ایلان در ۱۰ سالگی صاحب یک دستگاه کامپیوتر شد و وقتی ۱۲ سالش شد توانست اولین بازی کامپیوتری خود را بسازد. این بازی، بلستر (Blaster) نام داشت. جالب اینجا است که مجله‌ی PC and Office Technology این بازی را با قیمت ۵۰۰ دلار از او خرید. ایلان در ۱۹ سالگی، برای تحصیل به کانادا مهاجرت کرد. پس از گذراندن دو سال در دانشگاه کویینز، در سال ۱۹۹۱ این دانشگاه را رها کرد و به دانشگاه پنسیلوانیا رفت. او در آنجا در رشته‌های کسب‌وکار و فیزیک، دو مدرک لیسانس گرفت. سپس برای ادامه‌ی تحصیل در دکترای رشته‌ی فیزیک انرژی به دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا رفت. اما ایلان، تنها دو روز آنجا دوام آورد. زندگی ایلان ماسک پر از فراز و نشیب بود.
ورود او به دانشگاه استنفورد هم‌زمان بود با اوج‌گیری شرکت‌های اینترنتی نوپا. او هم برای اینکه از قافله عقب نماند، به این موج پیوست و اولین شرکت خود را با نام Zip2 راه انداخت. تاسیس این شرکت نقطه مهمی در داستان زندگی این کارآفرین شناخته‌شده بود.
اولین گام برای ساخت یک امپراتوری
Zip2 یک راهنمای شهری آنلاین بود که محتوای لازم برای سایت‌هایی مثل «نیویورک تایمز» و «شیکاگو تریبون» را تامین می‌کرد. در سال ۱۹۹۹، شرکت کامپیوتری «کامپک» (Compaq)، شرکت Zip2 را با قیمت ۳۰۷ میلیون دلار نقد و ۳۴ میلیون دلار سهام خرید. شخص ایلان ماسک، از این معامله‌ی تاریخ‌ساز، ۲۲ میلیون دلار به جیب زد. اما این تازه اول راه ایلان جوان بود. قدم بعدی ایلان ماسک، دنیای پرداخت‌های مالی را دگرگون کرد.
دومین گام ایلان ماسک
ایلان ماسک در سال ۱۹۹۹، شرکت X.Com را تاسیس کرد. این شرکت در زمینه‌ی خدمات مالی آنلاین فعالیت می‌کرد. یک سال بعد، این شرکت با «کانفینیتی» (Confinity) ادغام و سرویس معروف «پی‌پال» (PayPal) متولد شد. در سال ۲۰۰۲ هم فروشگاه اینترنتی eBay شرکت PayPal را با قیمت ۱٫۵ میلیارد دلار تصاحب کرد. در آن هنگام ۱۱ درصد سهام PayPal به ایلان ماسک تعلق داشت.
علاقه ایلان به فضا
سال ۲۰۰۲، ایلان ماسک سراغ علاقه‌مندی دیگرش یعنی فضا رفت و SpaceX را راه انداخت. او با جاه‌طلبی تمام می‌خواست سفرهای فضایی را وارد مرحله‌ی جدیدی کند.
او قدم به قدم پیش رفت، تا اینکه در سال ۲۰۰۸ توانست اعتماد ناسا را هم جلب کند. در این سال، ناسا قراردادی با SpaceX بست که بر اساس آن این شرکت وظیفه‌ی انتقال محموله به ایستگاه بین‌المللی فضایی را برعهده می‌گرفت.
سال ۲۰۱۲ ماسک با SpaceX تاریخ‌ساز شد. آن‌ها در این سال توانستند موشک «فالکن ۹» (Falcon 9) را همراه ۱۰۰۰ پاوند محموله به ایستگاه بین‌المللی فضایی بفرستند. SpaceX اولین شرکت خصوصی بود که توانست این کار را بکند.
سال ۲۰۱۳ هم این شرکت موفقیت دیگری کسب کرد و توانست به‌وسیله‌ی فالکن ۹، ماهوارهای را به مدار ماهواره‌های زمین‌ثابت ارسال کند. این همان مداری است که در آن ماهواره‌های تلویزیونی قرار می‌گیرند
در سال ۲۰۱۵ هم فالکن ۹ ماهوارهای موسوم به DSCOVR را روی مدار قرار داد. وظیفه‌ی این ماهواره، سنجش تاثیر تشعشعات خورشید روی شبکه‌‌های برق و ارتباطات روی زمین است.
به تدریج، دو موضوع تسخیر فضا و نجات آینده‌ی نسل بشر به علایق اصلی ایلان ماسک تبدیل شدند. از همین رو، مسیر زندگی حرفه‌ای او به دنیای جذاب حمل‌و‌نقل هم کشیده شد
ایلان به سوخت‌های فسیلی اعتقادی ندارد
شرکت تسلا موتورز در سال 2003تاسیس شد که ایلان یکی از بنیان‌گذاران اصلی این شرکت بود. او هم‌اکنون به‌عنوان مدیر عامل اجرایی و رییس هیات مدیره‌ی تسلا موتورز فعالیت می‌کند. تسلا موتورز روی طراحی و تولید خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه تمرکز دارد.
در سال ۲۰۰۸ این شرکت «رودستر» (Roadster) را معرفی کرد. خودرویی اسپورت که در ۳٫۷ ثانیه سرعت آن از صفر به ۹۷ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. این خودروی تمام‌برقی با یک بار شارژ تا حدود ۳۹۳ کیلومتر مسافت را طی می‌کند.
«مدل اس» (Model S) اولین خودروی سدان الکتریکی تسلا بود. این خودرو هم موفقیت‌های زیادی را برای تسلا موتورز به ارمغان آورد. Model S در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان خودروی سال مجله‌ی Motor Trend انتخاب شد. تسلا «مدل ایکس» (Model X) سومین خودروی شرکت ۱۲ ساله‌ی تسلا است. یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های مدل X، درهای عقب آن است که مثل دو بال باز می‌شوند.
تحقیق درباره ایلان ماسک نشان می‌دهد بلندپروازی‌های او حد و مرزی ندارد. ایلان در سال ۲۰۱۳ یک طرح مفهومی انقلابی را منتشر کرد؛ طرحی که می‌تواند صنعت حمل‌و‌نقل را به‌کلی متحول کند. او از این ایده با نام «هایپرلوپ» (Hyperloop) یاد می‌کند. این اختراع می‌تواند سرعت جابه‌جایی بین نقاط جغرافیایی مختلف را به شکل محسوسی افزایش دهد.
هایپرلوپ انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر دریافت می‌کند. در این سیستم افراد داخل کپسول‌های مخصوصی می‌نشینند و با سرعت باورنکردنی ۹۶۲ تا ۱۲۲۰ کیلومتر بر ساعت جابه‌جا می‌شوند. باوجود تمام انتقادها، ایلان ماسک سرسختانه روی این پروژه‌ی انقلابی کار می‌کند
البته ایده‌پردازی‌های ماسک تنها به پروژه‌ی هایپر لوپ ختم نمی‌شود. فهرست شرکت‌هایی که او در حوزه‌های مختلف، خود راه انداخته یا در راه‌اندازی‌شان سهیم بوده بلند است. گویی در ذهنش آینده‌ای را ترسیم کرده و هر یک از این شرکت‌ها تکه‌ای از جورچین آن «آینده»اند.
نمی‌شود آینده‌ی جهان را زیبا تصویر کنید و به انرژی‌های پایدار و تجدیدپذیر توجه نداشته باشید. ماسک خیلی وقت پیش در سال ۲۰۰۶ به پسر خاله‌هایش، لیندن و پیتر کمک کرده بود تا شرکت سولارسیتی را در زمینه‌ی انرژی خورشیدی راه بیندازند. بعدها در آگوست ۲۰۱۶ تصمیم گرفت حضور پررنگ‌تری در این حوزه داشته باشد و از طریق شرکت تسلا، سولارسیتی را تصاحب کرد تا زنجیره‌ی تامین تسلا را کامل کند. ماسک در این باره گفته: «انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی انرژی در کنار هم بهتر کار می‌کنند. تسلا (بخش ذخیره) و سولارسیتی (تولید انرژی خورشیدی) با هم می‌توانند هم از نظر فناوری و هم اقتصادی بهترین عمل‌کرد را داشته باشند، تا در نهایت فرآیند تولید، ذخیره و مصرف انرژی بهبود یابد.»
ماسک به هدف توسعه‌ی ایده‌هایی مشابه هایپرلوپ، شرکت بورینگ را تاسیس کرد تا به قول خودش رفت‌وآمد شهری را از شکل دوبعدی فعلی به تودرتویی سه‌بعدی تبدیل کند. او معتقد است شلوغی آمدوشد خودروها در شهرها را می‌توان با حفر تونل‌های ویژه‌ای در شهرها به حداقل رساند. فاز آزمایشی این تونل‌ها در محوطه‌ی شرکت اسپیس‌ایکس حفر و آزمایش شد
آینده‌ی ایلان ماسک بدون هوش مصنوعی و افزایش توانایی مغز انسان تحقق نمی‌یابد. دو شرکت «اُپن‌اِی‌آی» (OpenAI) و «نرولینک» (NeuroLink) برای همین تاسیس شدند.
ماسک اغلب در مصاحبه‌هایش از آینده‌ی هوش مصنوعی خیلی خوب تعریف نمی‌کند و مانند استیو هاوکینگ نگران از کنترل خارج شدن آن است. هدف شرکت OpenAI این است که در کنار توسعه‌ی هوش مصنوعی از خدمت‌گزاری دائمی آن به بشر مطمئن شود. شرکت نرولینک در آغاز بیماری‌ها و آسیب‌های مغزی را هدف گرفته تا درمانشان کند و در ادامه با شناخت دقیق‌تر مغز بتواند با افزودن بخش‌هایی به آن توانایی‌هایش را افزایش دهد. احتمالاً نیت ناگفته‌ی ماسک این است که به نوعی انسان با سایبورگ شدن بتواند همواره از هوش مصنوعی جلوتر باشد.
ایلان ماسک و دنیای سیاست
زندگینامه ایلان ماسک نمی‌تواند بدون پرداختن به سیاست کامل باشد. بعد از انتخاب شدن دونالد ترامپ به رییس جمهوری آمریکا انتقادهای زیادی به او و تیمش به خاطر دوری از شرکت‌های فناوری شد. ترامپ در نهایت عده‌ای از نام‌داران این حوزه را به عنوان مشاور خود بر گزید که نام ایلان ماسک هم در آن میان بود.
خیلی‌ها ماسک را به خاطر پذیرش همکاری با ترامپ شماتت کردند. او در پاسخ به انتقادها گفت: «هدف من سرعت بخشیدن به فرآیند گذار دنیا به انرژی‌های پایدار و چند-سیاره‌ای شدن تمدن بشری است تا اشتغال افزایش یابد و آینده برای همه بهتر شود [و در این راستا از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنم].»
اما در نهایت با کنار گذاشتن پیمان زیست‌محیطی پاریس توسط ترامپ، که درست عکس توصیه‌ها و هدف‌های ماسک بود، ماسک همکاری با دولت ترامپ را خاتمه داد.
از کاربر منتقد تا صاحب جنجالی توییتر
ایلان ماسک سال ۲۰۰۹ به شبکه اجتماعی توییتر پیوست و شناسه کاربری‌اش طی مدتی نه چندان طولانی به یکی از محبوب‌ترین حساب‌های توییتر تبدیل شد. حاشیه‌های استفاده ایلان از توییتر سال ۲۰۱۸ پررنگ‌تر شد. او که پیشتر درباره معامله سهام تسلا در بازار سهام ابراز تردید کرده بود در رشته توییتی که ماه آگوست سال ۲۰۱۸ نوشت از تصمیمش درباره خصوصی‌سازی تسلا خبر داد. این توییت به عنوان نوعی دستکاری بازار که باعث افزایش قیمت کاذب سهام تسلا و ضرر میلیون دلاری سهام‌داران شده است بحث زیادی ایجاد کرد و با شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا از ماسک همراه شد.
ایلان ماسک همیشه منتقد سیاست‌های خاص توییتر در حوزه آزادی بیان بود و اعتراضات خود را نسبت به شیوه‌های حذف و تعدیل محتوا توسط این شبکه اجتماعی نشان می‌داد. اوایل ماه آوریل سال ۲۰۲۲ مشخص شد ماسک ۹ درصد از سهام شرکت توییتر را خریداری کرده است. مدت کوتاهی بعد توییتر خبر داد که این منتقد قدیمی سیاست‌های شرکت پس از خرید سهام قرار است به هیات مدیره هم بپیوندد. اما ماسک تصمیم دیگری گرفت و اعلام کرد قصد خرید تمام سهام توییتر را به قیمت ۴۴ میلیون دلار دارد. گرچه هیات مدیره توییتر این تصمیم ماسک را پذیرفت اما حاشیه بعدی این فرایند زمانی ایجاد شد که در تابستان سال ۲۰۲۲ ایلان ماسک اعلام کرد که از قصدش منصرف شده و میخواهد از معامله عقب‌نشینی کند چرا که توییتر اطلاعات کافی را درباره تعداد حساب‌های کاربری ربات در اختیار او قرار نداده است. اقدامی که با پروسه قانونی توییتر علیه
این کارآفرین آمریکایی مواجه شد و عاقبت او را واداشت معامله را پیش ببرد و در اکتبر سال ۲۰۲۲ به عنوان صاحب توییتر شناخته شود.
حضور ماسک به عنوان صاحب توییتر هم البته بی‌سروصدا نبود. مدت کوتاهی پس از تملک شرکت برخی از مدیران ارشد توییتر اخراج شدند، بازنگری در سیاست‌های محتوایی آغاز شد، بعضی از کاربران مطرود و محدودشده سابق امکان بازگشتن به توییتر را یافتند و البته اعتراض بعضی از کارکنان و استعفای دسته‌جمعی تعدادی از آن‌ها دست کم برای چند روز بسیاری از کاربران را وحشت‌زده کرد چرا که گمان می‌کردند ممکن است حتی فرایند اداره روزمره این شبکه اجتماعی دچار اختلال شود. به همه این‌ها البته باید ماجرای فروش تیک آبی توییتر را هم اضافه کرد. نشانه‌ای که پیشتر در اختیار اشخاص مشهور، تاییدشده و شناخته‌شده بود و حالا در دوران ماسک در ازای دریافت مبلغی مشخص به تمام کاربران فروخته می‌شود.
